Tryggja þarf jafnframt farveg fyrir lausn deilumála!!

T

Þessar nýju tillögur eru flestar mjög góðar - við eigum að tryggja rétt barna til  beggja foreldra og  að barn hafi möguleika á að hafa lögheimili á tveimur stöðum. Bætur hafa farið þangað sem lögheimili barns er - og auðvitað á að skoða það mál sem önnur.

Hinsvegar er það nú þannig að þar sem sem er í lagi með samskipti foreldra eru hlutir eins og lögheimili og forsjá sjaldnast nokkuð mál og varla ræddir. Stundum ákveða foreldrar jafnvel að hafa lögheimilið á þeim stað þar sem tekjur eru minni þó svo að börnin hafi fasta búsetu hjá hinu foreldrinu.

Breytt lög þurfa líka að tryggja farveg fyrir lausn deilumála milli foreldra,  fræðslu og ráðgjöf bæði til einhleypra foreldra og stjúpforeldra - þannig að lögin virki eins og þau eiga að gera.

Það eru svo mörg álitamál sem geta komið upp - sem við eigum auðvitað að leysa!

Ég er ekki viss um að það sé besta leiðin fyrir barn að dómri úrskurði viku og viku ef mamma býr í Garðabæ en pabbi í Breiðholti.  Hvernig getur það þjónað hagsmunum t.d. 12 ára gamals barns? Hvað með vináttutengsl og skólafélaga?

Ein tillaga hljóðar upp á að foreldrar með sameiginlega forsjá verði að ákveða sameiginlega um fluttning lögheimilis barns innanlands.  Þýðir þetta t.d. ef að konan í Garðabænum kynnist manni í Reykjavík þá þurfi hún að ræða við sinn fyrrverandi hvort hún megi flytja?

Hvernig á að trygga að forsjárlaust foreldri fái viðeigandi upplýsingar um um barn sitt - hvort heldur sem munnlega eða skriflega? Að mínu mati þyrfti að bæta hér inn líka orðinunum "foreldrara með sameignlega forsjá". Sameiginlega forsjá er ekki skotheld trygging fyrir góð samskipti.

Þó svo að dómari úrskurði eitthvað varðandi barn þegar það er þriggja ára þarf það ekki að þjóna hagsmunum þess þegar það er 13 ára! Relgulegrar endurskoðunar er þörf.

Flestum foreldrum gengur ágætlega að finna út úr hlutunum en þegar samskiptin eru ekki í lagi - óháð öllum lögum og reglum þarf að grípa inn í málin. Við eigum að fókusera á þann þátt ekki síður og tryggja að þau mál fái viðeigandi farveg t.d. með sáttameðferð.

Mun fleiri fletir eru á þessu máli, en í heild sinn tel ég þessar tillögur allar til bóta, en við þurfum að finna lausn deilumála farveg og vera tilbúin til að endurskoða fyrri ákvaðranir okkar!

Sameiginleg forsjá kostur fyrir dómi

Athugasemdir

[Sigurður Haukur Gíslason, 3.11.2007 kl. 11:49]

Þú segir:

Ein tillaga hljóðar upp á að foreldrar með sameiginlega forsjá verði að ákveða sameiginlega um fluttning lögheimilis barns innanlands.  Þýðir þetta t.d. ef að konan í Garðabænum kynnist manni í Reykjavík þá þurfi hún að ræða við sinn fyrrverandi hvort hún megi flytja?

Ég segi: Já að sjálfsögðu. Ef foreldrar með sameiginlega forsjá búa í sama skólahverfi þá á konan að hugsa fyrst um hagsmuni barnsins áður en hún hugsar um hagsmuni kærastans.

[Þórdís Bára Hannesdóttir, 3.11.2007 kl. 11:58]

Svona mál eru mjög flókin. Sumir segja að sameiginlegt forræði geti gert málin enn flóknari fyrir börnin.  Ef samkomulagið milli foreldra var ekki gott æi sambúðinni verði það ekki endilegra betra eftir skilnaðinn.

[Gísli Gíslason, 3.11.2007 kl. 17:02]

Góðar hugleiðingar.  Ég fagna tillögum Daggar.   Ekki síst þegar allar rannsóknir sem maður finnur sýna að báðir foreldar eru bestu hagsmunir barna og gott yfirlit um þær rannóknir hér. og einnig hér.

Ég held að eitt af því mikilvægasta í þessu öllu saman er að auka ráðgjöf og benda foreldrum á hvað búseta nálægt hvort öðru er mikilvæg. Ríkið eyðir yfir 100 milljónum í gjafsóknir á ári í forsjármál, þar sem verið er að mæla foreldra hvort sé nánara barninu osfrv. Oftast er munurinn lítill, en ávallt tapar barnið  forsjá annars foreldris fyrir dómi, eins og lögin eru í dag.  

Þessum fjármunum  (> 100 millj) væri betur varið í ráðgjöf fyrir foreldra þar sem bæði sálfræðingiar og félagsráðgjafar  kæmu að og gerðu foreldrum grein fyrir  þvá að báðir foreldrar eru áfram bestu hagsmunir barna.

[Gísli Gíslason, 3.11.2007 kl. 17:07]

Þórdís þú segir "Sumir segja að sameiginlegt forræði geti gert málin enn flóknari fyrir börnin.  Ef samkomulagið milli foreldra var ekki gott æi sambúðinni verði það ekki endilegra betra eftir skilnaðinn."

Þetta eru alrangar fullyrðingar.  Áratuga rannsóknir sýna að börn úr sameiginlegri forsjá spjara sig betur en börn sem lúta aðeins forsjá annars foreldris, sjá gott yfirlit um þær rannóknir hér. og einnig hér.  Einnig má benda á sænskar rannsóknir Öberg hjóna.

[Þórdís Bára Hannesdóttir, 3.11.2007 kl. 23:30]

Gott að heyra Gísli.  Ég ætla að kíkja á þessar síður.

[Gísli Gíslason, 4.11.2007 kl. 23:13]

Sæl Elísabet og takk fyrir góð komment.  Rannsóknir sýna að deilur hjaðna fyrr í sameiginlegri forsjá en þegar annað foreldrið tapar forsjá.  Og raunar líður foreldrum líka betur því báðir hafa rúman tíma með börnunum en einnig rúman tíma fyrir sjálfan sig.

Oftast snúast deilur í skilnaði ekki endilega  um börnin heldur allt   aðrar óuppgerðar tilfinningar. Báðir foreldrar vilja börnum sínum allt það besta og því er óeðlilegt að í lögum í dag, þurfi ávallt að svipta annað foreldri forsjá ef mál lenda fyrir dóm.  Stundum er annað foreldri hreinlega að skara eld að sinni köku.  Ég færði rök fyrir þessari dómaraheimild í blaði sem Fálag ábyrgra feðra gaf út. bls 8.

Það er alveg rétt að sameiginleg forsjá má ekki verða stjórntæki í deilu foreldra, því  er sjónarmið Valgerðar svo mikilvægt að það sé farvegur fyrir lausn deilumála.

Ég get sagt þér sögu, sanna sögu um þessi mál, sem ég þekki. Foreldrar skildu áttu eina dóttir og  hún bjó 12  daga hjá föður í mánuði, en lögheimili hjá móður.  Þau voru með sameiginlega forsjá og  einfalt meðlag.  Þau voru með svipuð laun en móðir með um 20-30 % meiri ráðstöfunartekjur m.t.t. meðlag,  barnabóta, mæðralauna og vaxtabóta sem einstætt foreldri.  Henni gekki illa að láta enda ná saman. Hún fór fram á aukið meðlag, enda hann  yfir viðmiðunarmörkum til að vera dæmdur í aukið meðlag.  Sýslumaður segir að þar sem að þau séu með sameiginlega forsjá þá muni hann ekki dæma í aukið meðlag.  Hún fer þá með forsjármál fyrir dóm.  Þau lenda í sáttameðferð hjá frægum dómar, Jónasi nokkrum sem á að hafa unnið gott starf í sáttameðferðum. Hann segir við faðirinn að hann tapi forsjánni og best að gefa það eftir enda tapi hann því fyrir dómi.  Faðir undirritar því að hann gefi eftir forsjánna enda minnki ekki umgengni við barnið.  Svo í framhaldi fer móðir beint fram á aukið meðlag og faðir aukna umgengni. Hún vill 2 falt meðlag og hann 50% umgengni.  Hann er úrskurðaður í 1,5 meðlag, enda með tekjur yfir viðmiðunarmörkum.  Umgengni telji ekki þar sem að hann hafi ekki sameiginlega forsjá og Sýslumaður neitar að úrskurða í meiri  umgengni  enda telja þau þar á bæ að hann megi þakka fyrir 12 dagana.

Hér er dæmigert mál, þar sem dómari átti að hafa heimild til að stoppa forsjárbreytinguna.  Allt þetta mál hefur skapað vandamál, nokkuð sem hefði átt að fara í annan farveg en að láta Jónas segja pabbanum að gefa eftir forsjánna.   Í opinberum tölum heitir það að Jónas náði sátt í þessu máli.

Það er geysilega mikilvægt að þessi dómaraheimild verði leyfð, enda ógerningur að fullyrða að það sé aldrei barni fyrir bestu að dæma í sameiginlega forsjá eins og lög gera nú ráð fyrir.

[Steingerður Steinarsdóttir, 5.11.2007 kl. 16:24]

Góðar tillögur en eins og þú segir þarf að fólk fyrst og fremst hjálp við að leysa deilumál. Þar er nefnilega ansi hár þröskuldur.